Otvaranjem Cukrarne u septembru 2021. godine, slovenačka prestonica je dobila novi prostor za prezentaciju savremene umetnosti i prostor za artikulaciju misli, produkciju i prezentaciju savremenih umetničkih projekata – vizuelnih, intermedijalnih, performativnih, zvučnih, muzičkih i drugih umetničkih formi.
Izlaganje umetničkih dela kroz izložbe i događaje samo je deo programa ustanove, cilj Čukrarne je da postane novo središte kulturnih dešavanja. U saradnji sa umetnicima i drugim akterima iz slovenačkog i međunarodnog prostora, koja će se zasnivati na dugotrajnijem učešću i interakciji, težimo osnovnim ciljevima i misiji institucije savremene umetnosti; uzimajući u obzir prošlost zgrade, svoju izložbenu aktivnost, interpretaciju i obrazovanje treba da gradi na osnovnim humanističkim postulatima zajednice, poštovanju drugih i empatiji prema životnoj sredini, a treba da promoviše argumentovan društveno-kritički stav i razborito postavlja ogledalo društvu.
Zbog statusa spomenika kulture, šećerana je doživjela konzervativnu reinterpretaciju, a sačuvan je izgled krova i prvobitni spoljni obod, odnosno zid sa 318 prozora. U njega je umetnuta čelična konstrukcija koja nosi četiri galerijska prostora napravljena po principu bele kocke. Čelična konstrukcija visi sa krova i ni u jednom trenutku ne dodiruje tlo, a istovremeno je udaljena od zida. Objekat je dograđen podrumski sprat sa spratom ispod nivoa korita Ljubljanice.
Fabrika šećera je osnovana 1828. godine kao rafinerija šećera. Posle skromnih početaka sa dvadeset dva radnika i jednim kotlom za zavarivanje, u narednim decenijama naglo se razvija i postaje prva prava fabrika u regionu i sredinom 19. veka najveća šećerana u monarhiji. Njenu sudbinu odredio je požar 25. avgusta 1858. godine, koji je označio kraj proizvodnje šećera u Ljubljani, delom zbog toga što je proizvodnja šećera od šećerne repe postala konkurentnija od šećerne trske, a delom zbog zaduženosti njenog tadašnjeg vlasnik, oštećena zgrada, a zatim obnovljena toliko da je bila sposobna za emitovanje.
U narednim decenijama u njemu su se razmenjivali ili koegzistirali vojnici i fabrički radnici, a u njemu su svoj dom našli i manje imućni Ljubljančani.
Foto: Miran Kambič
